“มะขามป้อม” หรือ มะขามป้อมอินเดีย เป็นต้นไม้ยืนต้นชนิดหนึ่ง อยู่ในวงศ์ Phyllanthaceae เป็นผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง และมีคุณค่าทางสมุนไพร มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Phyllanthus emblica Linn. จัดเป็นพืชตระกูลเดียวกับมะยม คือ ตระกูล Phyllanthus L. ปกติแล้วจะปลูกขึ้นในแถบเอเชียเขตร้อน จึงสามารถเจริญเติบโตได้ดีในประเทศไทย
มะขามป้อม มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ดังนี้ เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูงประมาณ 8-12 เมตร ลำต้นมีลักษณะคดงอ ไม่ตรง เปลือกนอกของลำต้นเป็นสีน้ำตาลอมเทา ส่วนเปลือกในเป็นสีชมพูสด ใบเป็นช่อ เป็นใบเลี้ยงเดี่ยวเรียงสลับ ปลายใบแหลม โคนใบโค้งมน ขอบใบเรียบ มีสีเขียวอ่อน เรียงชิดติดกันบนก้านใบ มีดอกสีขาวหรือเหลืองอ่อนเล็กๆ รวมอยู่บนกิ่งเดียวกัน โดยจะออกดอกประมาณเดือนกันยายน มีผลกลม เนื้อหนา สีเขียว ผลอ่อนจะมีสีเขียวอ่อนและผลแก่จะมีสีเขียวอมเหลือง ค่อนข้างใส ออกน้ำตาลนิดๆ สามารถรับประทานได้ มีรสฝาด เปรี้ยว ขม และอมหวาน โดยจะออกผลประมาณเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (วว.) สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) โดย ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมอาหารสุขภาพ บูรณาการวิจัยดำเนิน “โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อสุขภาพจากมะขามป้อม” เพื่อนำประโยชน์ของมะขามป้อม ซึ่ง ศูนย์เชี่ยวชาญนัวตกรรมเกษตรสร้างสรรค์ วว. ได้ศึกษาและรวบรวมสายพันธุ์พัฒนาให้มีผลขนาดใหญ่ เนื้อมาก มีความเหมาะสมในการนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ และส่งเสริมให้มีการปลูกมะขามป้อมพันธุ์ดี เพื่อการนำไปใช้ประโยชน์ให้เหมาะสมในแต่ละอุตสาหกรรมอย่างกว้างขวาง
โดย วว. นำมะขามป้อมซึ่งเป็นผลผลิตทางการการเกษตรมาเพิ่มมูลค่ามาวิจัยและพัฒนาเป็น “ผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อสุขภาพ” จำนวน 5 ผลิตภัณฑ์ ที่อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ ได้แก่ วิตามินซี สารแทนนิน พอลิฟีนอล ฟลาโวนอยด์ และสารออกฤทธิ์ชีวภาพอื่นๆ ที่มีสรรพคุณในการบำรุงร่างกาย ช่วยแก้หวัด ลดไข้ แก้ไอ และขับเสมหะ
ผลิตภัณฑ์แปรรูปมะขามป้อมที่ วว. วิจัยและพัฒนา ได้แก่
1.มะขามป้อมแช่อิ่มอบแห้ง ลักษณะเป็นสีธรรมชาติ รสชาติกลมกล่อม หวานน้อย มีอายุการเก็บรักษา ประมาณ 3-4 เดือน
2.มะขามป้อมลอยแก้ว มีความสามารถเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ และมีปริมาณวิตามินซี มีอายุการเก็บรักษาประมาณ 3-4 เดือน ที่อุณหภูมิ 4 องศาเซลเซียส
3.มะขามป้อมแผ่น มีความสามารถเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ และมีปริมาณวิตามินซี อายุการเก็บรักษา 3 เดือน ที่อุณหภูมิห้อง
4.กัมมี่มะขามป้อม มีปริมาณวิตามินซี 30-36 มิลลิกรัม/ 100 กรัม และมีความสามารถเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ 65-70% มีอายุการเก็บรักษา 3-4 เดือน
5.น้ำไซเดอร์มะขามป้อม เป็นผลิตภัณฑ์ในรูปแบบพร้อมดื่มแบบพาสเจอร์ไรซ์ รสชาติกลมกล่อม หวานน้อย มีปริมาณวิตามินซี 68 มิลลิกรัม/100 กรัม และมีความสามารถเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ 55-57% มีอายุการเก็บรักษา 1 เดือน ที่อุณหภูมิ 4 องศาเซลเซียส
ทั้งนี้ วว. พร้อมถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพจากมะขามป้อมสู่เชิงพาณิชย์ ผู้ประกอบการที่สนใจสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม ได้ที่ กองบริการธุรกิจนวัตกรรม สำนักจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรม วว. โทร. 0 2577 9000 E-mail : [email protected] 
