อ่างเก็บน้ำห้วยรูอันเนื่องมาจากพระราชดำริ หนึ่งในโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของจังหวัดพะเยา ที่จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการน้ำและส่งเสริมคุณภาพชีวิตของพี่น้องประชาชนในตำบลผาช้างน้อย ตำบลงิม และตำบลออย อำเภอปง จังหวัดพะเยา
นายปิยะ ลืออุติกุลวงศ์ ผู้อำนวยการสำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดกลางที่ 2 เปิดเผยว่า จุดเริ่มต้นของโครงการดังกล่าวมาจากปัญหาภัยแล้งในพื้นที่บ้านแต ตำบลงิม อำเภอปง จังหวัดพะเยา ชาวบ้านมักประสบปัญหาการขาดแคลนน้ำสำหรับการเกษตรและอุปโภคบริโภคมาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้งที่มีความรุนแรงมากขึ้น ส่งผลให้ผลผลิตทางการเกษตรลดลง และคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ได้รับผลกระทบอย่างมาก
โดยชาวบ้านได้ยื่นหนังสือขอให้มีการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำ เมื่อปี พ.ศ. 2539 เพื่อใช้ประโยชน์ด้านการเกษตรและการอุปโภคบริโภค ต่อมาในปี พ.ศ. 2542 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้ารับโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยรูไว้เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ และได้มอบให้กรมชลประทานดำเนินการพิจารณาความพร้อมในการก่อสร้างอ่างแห่งนี้ ซึ่งกรมชลประทานได้ดำเนินการศึกษาและออกแบบโครงการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 จนถึงปี พ.ศ. 2549 โดยได้มีการประชุมหารือร่วมกับชุมชนเพื่อลดผลกระทบจากการดำเนินโครงการ
โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยรูฯ จึงได้รับการพัฒนาขึ้นเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเก็บกักน้ำสำหรับการเกษตรและการอุปโภคบริโภคของชาวบ้านในพื้นที่ รวมถึงส่งเสริมการพัฒนาชุมชนในด้านต่าง ๆ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในอำเภอปง จังหวัดพะเยา
ด้านนายประหยัด ปันแก้ว หัวหน้าฝ่ายก่อสร้างที่ 1 สำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดกลางที่ 2 กล่าวว่า อ่างเก็บน้ำห้วยรูฯ ถูกออกแบบให้มีลักษณะเป็นเขื่อนดิน ขนาดสันทำนบกว้าง 9 เมตร ยาว 508 เมตร สูง 27 เมตร สามารถเก็บกักน้ำได้ประมาณ 10.7 ล้านลูกบาศก์เมตร ซึ่งจะทำหน้าที่เก็บกักน้ำและส่งน้ำให้กับพื้นที่ชลประทานของฝายทดน้ำเดิม 11 แห่ง ครอบคลุมพื้นที่ 6,260 ไร่ และยังสามารถเปิดพื้นที่ชลประทานใหม่ได้อีก 6,340 ไร่ ทำให้มีพื้นที่รับประโยชน์จากโครงการนี้รวม 12,600 ไร่ ปัจจุบันอ่างเก็บน้ำแห่งนี้อยู่ระหว่างดำเนินการก่อสร้าง ซึ่งคืบหน้าแล้วกว่า 80% คาดว่าจะแล้วเสร็จประมาณปี พ.ศ. 2569 พร้อมกันนี้ยังได้ดำเนินการก่อสร้างระบบส่งน้ำควบคู่กันไปด้วย และเมื่อโครงการแล้วเสร็จสมบูรณ์ทั้งหมด จะเป็นแหล่งน้ำสำคัญในการสนับสนุนการพัฒนาเศรษฐกิจและชีวิตความเป็นอยู่ของชาวอำเภอปง ซึ่งจะช่วยลดปัญหาการขาดแคลนน้ำในช่วงฤดูแล้ง และช่วยส่งเสริมการทำการเกษตรได้อย่างยั่งยืน
อ่างเก็บน้ำห้วยรูอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จึงเปรียบเสมือนเป็นสัญลักษณ์แห่งความหวังของชาวอำเภอปง ที่มุ่งหวังว่าจะมีแหล่งน้ำที่มั่นคงและยั่งยืนสำหรับการดำรงชีวิตและการพัฒนาชุมชนต่อไปในอนาคต
