ระยะนี้เป็นช่วงเวลาที่เกษตรกรมีความต้องการใช้ปุ๋ยเคมีและปุ๋ยอินทรีย์ค่อนข้างสูง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตพืช ทั้งข้าว พืชสวน และพืชไร่ ทำให้มีพ่อค้าฉวยโอกาสนำรถเร่ออกตระเวนขายปุ๋ยไปตามหมู่บ้านต่างๆ โดยเฉพาะในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคเหนือ และภาคกลางโดยมีการติดต่อและขายให้เกษตรกรโดยตรง ทั้งยังมีโปรโมชั่นลดราคาและให้สินเชื่อแล้วให้เกษตรกรผ่อนจ่ายภายหลัง พร้อมมีของแจกของแถม เช่น พัดลม หม้อหุงข้าว เตารีด เครื่องเล่นซีดีและโทรศัพท์มือถือ เป็นต้น เพื่อดึงดูดใจลูกค้าหากซื้อปริมาณมากตามเป้าที่กำหนดไว้
ขณะเดียวกัน ยังมีการขายปุ๋ยผ่านตัวแทนในหมู่บ้าน โดยจะมีกลุ่มบุคคลไปขอใช้เครื่องกระจายเสียงประจำหมู่บ้านกับผู้นำชุมชน เพื่อโฆษณาขายปุ๋ยและปัจจัยการผลิตที่กล่าวอ้างว่าเป็นปุ๋ย หากมีเกษตรกรสนใจสินค้าก็จะจดรายชื่อไว้ บางครั้งมีการเรียกเก็บค่ามัดจำล่วงหน้าจำนวนหนึ่งแล้วค่อยนัดส่งปุ๋ยทีหลัง ซึ่งการกระทำดังกล่าว ถือว่ามีความผิดตาม พ.ร.บ.ปุ๋ย พ.ศ.2518 และแก้ไขเพิ่มเติม ตามมาตรา 57 คือ ขายโดยไม่มีใบอนุญาต หรือมาตรา 59 คือ ขายนอกสถานที่ที่ระบุไว้ในใบอนุญาต
“ขอให้เกษตรกรอย่าหลงเชื่อ และระมัดระวังในการซื้อปุ๋ยและสารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช หรือเมล็ดพันธุ์พืชจากพ่อค้าเร่ เพราะอาจได้รับปุ๋ย สารเคมี หรือเมล็ดพันธุ์ที่ด้อยคุณภาพ ไม่ได้มาตรฐาน และเสียเปรียบพ่อค้า เมื่อนำไปใช้อาจไม่ได้ผลหรือไม่คุ้มค่ากับเงินที่จ่ายไป”
ทั้งนี้สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตรได้กำชับสารวัตรเกษตรและเครือข่ายสารวัตรเกษตรทั่วประเทศ ติดตามตรวจสอบและกวาดล้างขบวนการรถเร่ขายปุ๋ยและปัจจัยการผลิตทางการเกษตรในทุกพื้นที่ รวมทั้งขอความร่วมมือผู้นำชุมชน และสมาชิกองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ได้ช่วยกันตรวจสอบและแจ้งเบาะแสเมื่อพบผู้กระทำผิดกฎหมาย เพื่อรักษาผลประโยชน์และช่วยปกป้องเกษตรกรไม่ให้ถูกเอาเปรียบจากกลโกงของพ่อค้า และให้ได้ใช้ปัจจัยการผลิตทางการเกษตรที่มีคุณภาพ และได้มาตรฐานด้วย
หากพบรถเร่ขายปุ๋ยหรือมีเบาะแสเกี่ยวกับการผลิตหรือจำหน่ายปัจจัยการผลิตที่ไม่ได้คุณภาพ สามารถแจ้งเบาะแสหรือร้องเรียนได้ที่ สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร กรมวิชาการเกษตร และหน่วยงานภูมิภาคในสังกัดกรมวิชาการเกษตรทุกแห่ง สายด่วน สารวัตรเกษตร โทร 1174
