นายเกษม ชาติทอง รักษาการ ผอ. สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 12 นครสวรรค์ (สศท.12) สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยถึงผลติดตามโครงการยกระดับแปลงใหญ่ด้วยเกษตรสมัยใหม่และเชื่อมโยงตลาดของกลุ่มแปลงใหญ่ผัก ตำบลเขาคีริส อำเภอพรานกระต่าย จังหวัดกำแพงเพชร นับเป็นกลุ่มที่เข้มแข็งและประสบผลสำเร็จในการผลิตสารชีวภัณฑ์และปุ๋ยอินทรีย์ด้วยตนเองเพื่อนำมาผลิตผักปลอดภัยเพื่อจำหน่าย โดยการนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมที่มีความหลากหลาย มาประยุกต์ใช้ในการพัฒนาศักยภาพของเกษตรกร เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการผลิต การบริหารจัดการแปลง ผลผลิตมีคุณภาพตามมาตรฐาน
จากการติดตามผลการดำเนินโครงการฯ พบว่า เกษตรกรได้มีการร่วมกลุ่มปลูกผักปลอดภัยแบบหมุนเวียนโดยได้เข้าร่วมโครงการเมื่อปีงบประมาณ 2564 มีกรมส่งเสริมการเกษตร เป็นหน่วยงานรับผิดชอบหลัก ปัจจุบันมีเกษตรกรสมาชิก 46 ราย มีนายสอาด ศรศิลป์ เป็นผู้จัดการแปลง พื้นที่ปลูกรวม 350 ไร่ (เฉลี่ย 7.6 ไร่/ครัวเรือน) ส่วนใหญ่เกษตรกรนิยมปลูก มะเขือเปราะเจ้าพระยา ผักชีฝรั่ง ผักกวางตุ้ง
โดยกลุ่มแปลงใหญ่ผักสามารถบริหารจัดการแปลงได้มีประสิทธิภาพจากการได้รับการสนับสนุนเทคโนโลยีอุปกรณ์ลดต้นทุนสมัยใหม่ ในการจัดการระบบน้ำที่เหมาะสมกับการเพาะปลูก การใช้พลังงานทดแทน และอุปกรณ์ในการจัดการผลผลิต อาทิ เครื่องจักรสำหรับเตรียมดิน อากาศยานไร้คนขับเพื่อการเกษตร (โดรน) สำหรับฉีดพ่นสารชีวภัณฑ์ รวมถึงระบบท่อน้ำในแปลงที่ทั่วถึง เพื่อให้พืชได้รับน้ำเพียงพอ ส่งผลให้ผลผลิตต่อไร่เพิ่มมากขึ้นและมีคุณภาพดี โดยเกษตรกรมีรายได้จากการปลูกผักหมุนเวียน ได้แก่ กุยช่าย คะน้า มะเขือ ผักบุ้งจีน ถั่วฝักยาว ผักกวางตุ้ง ผักชีฝรั่ง และแตงกวา เฉลี่ย 12,000 บาท/เดือน/ครัวเรือน หรือหากคิดเป็นรายได้เฉลี่ยของทั้งกลุ่มอยู่ที่ 5 ล้านบาท/ปี
หากจำแนกการผลิตผักในแต่ละชนิดและราคาที่เกษตรกรขายได้เฉลี่ยทั้งปี 2564 พบว่า กุยช่าย ระยะเวลาเพาะปลูกจนถึงเก็บเกี่ยว 120 วัน ให้ผลผลิตเฉลี่ย 1,500 กิโลกรัม/ไร่/ปี ราคาขาย 33.75 บาท/กิโลกรัม คะน้า ระยะเวลาเพาะปลูกจนถึงเก็บเกี่ยว 42 วัน ให้ผลผลิตเฉลี่ย 2,800 กิโลกรัม/ไร่/ปี ราคาขาย 16.25 บาท/กิโลกรัม มะเขือ ระยะเวลาเพาะปลูกจนถึงเก็บเกี่ยว 50 วัน ให้ผลผลิตเฉลี่ย 3,500 กิโลกรัม/ไร่/ปี ราคาขาย 7.75 บาท/กิโลกรัม ผักบุ้งจีน ระยะเวลาเพาะปลูกจนถึงเก็บเกี่ยว 20 วัน ให้ผลผลิตเฉลี่ย 1,500-2,000 กิโลกรัม/ไร่/ปี ราคาขาย 12.50 บาท/กิโลกรัม
ถั่วฝักยาว ระยะเวลาเพาะปลูกจนถึงเก็บเกี่ยว 45 วัน ให้ผลผลิตเฉลี่ย 1,200-2,000 กิโลกรัม/ไร่/ปี ราคาขาย 12.50 บาท/กิโลกรัม ผักกวางตุ้ง ระยะเวลาเพาะปลูกจนถึงเก็บเกี่ยว 30 วัน ให้ผลผลิตเฉลี่ย 1,200 กิโลกรัม/ไร่/ปี ราคาขาย 13.50 บาท/กิโลกรัม ผักชีฝรั่ง ระยะเวลาเพาะปลูกจนถึงเก็บเกี่ยว 120 วัน ให้ผลผลิตเฉลี่ย 1,500-2,000 กิโลกรัม/ไร่/ปี ราคาขาย 20.00 บาท/กิโลกรัม และแตงกวา ระยะเวลาเพาะปลูกจนถึงเก็บเกี่ยว 45 วัน ให้ผลผลิตเฉลี่ย 2,200 กิโลกรัม/ไร่/ปี ราคาขาย 15.00 บาท/กิโลกรัม
ด้านการจำหน่ายผลผลิตของกลุ่มแปลงใหญ่ผัก พบว่า ผลผลิตส่วนใหญ่ ร้อยละ 60 จำหน่ายให้พ่อค้ารับซื้อ ซึ่งจะส่งต่อ ไปจำหน่ายที่ตลาดค้าส่งจังหวัดกำแพงเพชร พิษณุโลก สุโขทัย นครสวรรค์ รองลงมา ผลผลิตร้อยละ 30 สมาชิกกลุ่มได้เพิ่มมูลค่าด้วยการบรรจุผักด้วยถุงยืดอายุผัก และรวบรวมผลผลิตจากเกษตรกรในกลุ่มนำไปจำหน่ายรวมกัน เพื่อประหยัดต้นทุนค่าขนส่ง โดยใช้รถห้องเย็นเพื่อรักษาคุณภาพผลผลิตสำหรับนำไปจำหน่ายต่อยังตลาดอื่น เช่น ตลาดไท โรงพยาบาลกำแพงเพชร ตลาดเกษตรกร เป็นต้น และผลผลิตส่วนที่เหลือร้อยละ 10 พ่อค้าในท้องถิ่นมารับผลผลิตถึงสวน และนำไปจำหน่ายต่อที่ตลาดนัดในพื้นที่
นอกจากนี้ กลุ่มแปลงใหญ่ผัก ยังได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ ได้แก่ สำนักงานเกษตรจังหวัดกำแพงเพชร สำนักงานส่งเสริมสหกรณ์จังหวัดกำแพงเพชร สถานีพัฒนาที่ดินกำแพงเพชร สำนักงานพัฒนาชุมชนกำแพงเพชร ธกส และสำนักงานเกษตรอำเภอพรานกระต่าย จ.กำแพงเพชร และหน่วยงานท้องถิ่นในพื้นที่ ให้การสนับสนุนทั้งด้านบูรณาการโครงการกิจกรรม งบประมาณจากกรมส่งเสริมการเกษตร งบพัฒนาจังหวัด การพัฒนาด้านองค์ความรู้ในการผลิต สารชีวภัณฑ์ ปุ๋ยอินทรีย์ การบริหารจัดการกลุ่ม และการผลิตผัก รวมไปถึงการพัฒนาบรรจุภัณฑ์
และที่สำคัญกลุ่มแปลงใหญ่ผัก ยังพัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้การปลูกผักปลอดภัย โดยมีโรงเรียนนำเด็กนักเรียนเข้ามาเรียนรู้ รวมไปถึงกลุ่มเกษตรกรที่สนใจปลูกผักเพื่อเป็นรายได้เสริมเข้ามาเรียนรู้และดูงานการบริหารจัดการแปลงอย่างต่อเนื่อง 400 – 500 คน/ปี ทั้งนี้หากเกษตรกรหรือท่านใดที่สนใจเข้าศึกษาดูงานของกลุ่มแปลงใหญ่ผัก สามารถติดต่อได้ที่ นายสอาด ศรศิลป์ ผู้จัดการแปลง โทร 06 3503 7694
