ในภาวะวิกฤตเศรษฐกิจ ปัจจุบันมีผลกระทบด้านสภาวะแวดล้อมที่มีผลโดยตรงต่อเกษตรกรไทย โดยเฉพาะชาวนาไทยต้องประสบกับปัญหาในการดำรงชีวิตเป็นอย่างมาก ได้แก่ ปัญหาค่าครองชีพที่สูงขึ้น การประกอบอาชีพมีความเสี่ยงสูง ทั้งความเสี่ยงในด้านราคาผลผลิตที่แปรปรวนตลอดเวลา ความเสี่ยงในด้านภัยธรรมชาติและความแปรปรวนของสภาพดิน ฟ้าอากาศ ทำให้รายได้ไม่แน่นอน และมีแนวโนม้ลดลง ในขณะที่ต้นทุนการผลิตสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ดังนั้น เกษตรกรผู้ปลูกข้าวจึงจำเป็นที่จะต้องปรับตัวในการประกอบอาชีพ เพื่อให้สามารถดำรงชีพอยู่ได้ โดยมีวิธีการลดต้นทุนการผลิตข้าว ทางศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี ได้มีการส่งเสริมสนับสนุนในการลดการพึ่งพาปัจจัยภายนอก และเป็นวิธีการที่พึ่งพาตนเองอย่างแท้จริง
นางวรรณลภัทร จันลาภา ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี เปิดเผยว่า ทางศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี ได้นำเทคโนโลยีและนวัตกรรม ทั้งการใส่ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน ทำให้เกษตรกรได้ทราบถึงปริมาณปุ๋ยที่พืชต้องการ เนื่องจากในการวิเคราะห์ดิน ทำให้การใส่ปุ๋ยมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น โดยเกษตรกรใส่ได้ตรงชนิดตามอัตราที่ข้าวต้องการ รวมถึงถูกเวลาในการเจริญเติบโตของข้าวอีกด้วย จึงทำให้เกษตรกรสามารถลดต้นทุนได้ถึงร้อยละ 27-29 เปอร์เซ็นต์ เนื่องจากปัจจุบันเกษตรกรส่วนใหญ่เป็นผู้สูงวัยหรือสูงอายุ
ดังนั้น การนำเทคโนโลยีเข้ามาใช้ โดยเฉพาะโดรนหว่านปุ๋ย ก็เพื่อลดปัญหาการขาดแคลนแรงงานภาคการเกษตร และยังทำให้เกิดความแม่นยำทั่วถึงทุกพื้นที่อย่างสม่ำเสมออีกด้วย นอกจากนี้ทางศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี ได้มีการดูแล ส่งเสริมสนับสนุนการปลูกข้าวแบบลดต้นทุนการผลิต โดยเฉพาะการทำนาแบบเปียกสลับแห้ง เป็นการทำนาโดยควบคุมระดับน้ำในแปลงนาให้มีช่วงน้ำขัง สลับกับช่วงน้ำแห้งสลับกันไปในช่วงเวลาที่เหมาะสม เพื่อกระตุ้นให้รากและลำต้นของต้นข้าวแข็งแรงขึ้น เนื่องจากดินและรากได้รับอากาศ พอได้รับอากาศเสร็จ ก็สามารถดูดปุ๋ยได้ดีขึ้น ทำให้ลดการใช้ปุ๋ย เมื่อดูดอาหารได้ดีขึ้น ต้นข้าวแข็งแรง ลดการระบาดของโรคได้เป็นอย่างดี
นายปรีชา เกิดศิริ ประธานนาแปลงใหญ่อำเภอบางเตย จังหวัดปราจีนบุรี กล่าวว่า ในการทำนาแบบเปียกสลับแห้ง เพื่อลดต้นทุน ทราบมาว่าเกษตรกรในพื้นที่อื่น ๆ ทำกัน จึงอยากทดลองทำดูบ้าง ทางศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี จึงเข้ามาส่งเสริม สนับสนุนทดลองดูด้วยตัวเองว่ามันจะประหยัดต้นทุนได้ประมาณไหน ซึ่งช่วงแรกในการเตรียมพื้นที่โดยการใช้เลเซอร์มาปรับหน้าดิน รู้สึกได้ว่า ช่วยในการประหยัดน้ำ ประหยัดเวลา รวมถึงประหยัดค่าใช้จ่ายในการสูบน้ำเข้านาได้เป็นอย่างดี ซึ่งพื้นที่การทำนาทั้งหมด 7 ไร่ เคยใช้เวลาในการสูบน้ำเข้านาประมาณ 6 ชั่วโมง แต่พอใช้เลเซอร์ปรับหน้าดินลดเหลือเพียง 4 ชั่วโมง ลดลงไปอีกประมาณ 2 ชั่วโมง จะเห็นได้ว่าลดต้นทุนได้จริง และการทำนาแบบเปียกสลับแห้ง ที่คาดว่าจะเป็นต้นแบบที่ดีให้กับเกษตรกรในพื้นที่ต่อไป
นอกจากนี้ทางศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรีได้มีการขยายผลสร้างองค์ความรู้ในการทำนาสู่ความยั่งยืน ยกระดับข้าวรักษ์โลก ให้สอดคล้องกับ BCG Model ในการกำหนดพื้นที่การปลูกข้าวของแต่ละพื้นที่ให้ตรงกับความต้องการของตลาด และเพื่อให้พี่น้องเกษตรกรสามารถลดต้นทุนการผลิตได้ ลดการใช้ปุ๋ยและสารเคมีที่เป็นอันตรายต่อผู้ผลิตและผู้บริโภคในการใช้สารชีวภัณฑ์ที่ดีต่อการทำนา รวมไปถึงการใช้ทรัพยากรในนาข้าวให้เกิดประโยชน์ เช่น การอัดฟางข้าว เพื่อเป็นการลดการเผาตอซังในนาข้าวที่ก่อให้เกิดก๊าซเรือนกระจกทำให้มีผลกระทบต่อโลกได้ เพื่อสนองตามนโยบายของคณะรัฐมนตรีที่อยากให้การทำนาของประเทศเกิดความยั่งยืน เกษตรกรมีรายได้พอเพียง และเกิดความปลอดภัยต่อตนเองและสิ่งแวดล้อม
