.
ดร. ทศพล แซ่ตั้ง กีฏพิชญกุล นักวิจัยหลังปริญญาเอก คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และ อาจารย์ ดร. กรอร วงษ์กำแหง ภาควิชาสัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ร่วมกับ นายนพปฎล มากบุญ นักกีฏวิทยาผู้เชี่ยวชาญทางด้านแมลงปอ ค้นพบแมลงปอยักษ์ชนิดใหม่ของประเทศไทย โดยการศึกษาครั้งนี้ได้บูรณาการศาสตร์ทางอนุกรมวิธานเพื่อระบุสถานะของแมลงปอยักษ์ชนิดใหม่นี้ด้วย
.
ทั้งนี้ ดร. กรอร วงษ์กำแหง ได้รับทุนสนับสนุนการวิจัยทุนสนับสนุนการวิจัย Basic Research Fund (BRF 6/2565) จากคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เพื่อศึกษา ความหลากชนิด ของสิ่งมีชีวิต ในพื้นที่ต้นน้ำของประเทศไทย ได้ทำงานร่วมกับดร.ทศพล แซ่ตั้ง กีฏพิชญกุล และ นายนพปฎล มากบุญ (ผู้ดูแลกลุ่ม facebook: แมลงปอของไทย (Dragonflies of Thailand)
.
ดร. กรอร วงษ์กำแหง หนึ่งในทีมนักวิจัยได้ให้ข้อมูลว่า แต่เดิมนั้น แมลงปอยักษ์เขียวท้องส้มใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Anax immaculifrons โดยมีรายงานการกระจายพันธุ์ที่กว้างมากตั้งแต่ตอนใต้ของทวีปยุโรป เอเชียใต้ จนมาถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และบางประเทศในเอเชียตะวันออกโดยสีท้องของประชากรที่พบทางแถบเอเชียใต้ไปจนถึงยุโรปตอนใต้จะเป็นสีฟ้า ส่วนประชากรที่พบทางแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะเป็นสีส้ม
.
แมลงปอทั้งสองสีเคยจัดเป็นชนิดเดียวกัน จากหลักฐานที่พบแมลงปอสีต่างกันแพร่กระจายอยู่คนละพื้นที่ จึงนำไปสู่การศึกษาในด้านสัณฐานวิทยาและความสัมพันธ์ระดับโมเลกุล (DNA) ของแมลงปอทั้งสองประชากรในตัวเต็มวัยและตัวอ่อน รวมถึงแมลงปอยักษ์เขียวชนิดอื่นที่พบในเอเชีย เราพบว่านอกจากแมลงปอทั้งสองประชากรมีความแตกต่างกันทั้งในเรื่องลวดลายและสีสันของท้องแล้ว ยังมีรูปร่างของรยางค์ปลายท้องและอวัยวะเพศ ตลอดจนลำดับเบสใน DNA ก็มีความแตกต่างกัน เมื่อรวมกับ ข้อมูลพื้นที่การกระจายพันธุ์ที่แยกออกจากกันอย่างชัดเจน จึงนำไปสู่ข้อสรุปที่ว่า A. immaculifrons ทั้งสองประชากรเป็นคนละชนิด และเราได้ตั้งชื่อให้กับประชากรที่พบในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียตะวันออกว่า A. aurantiacus ซึ่งแปลว่า สีส้ม ตามที่สีท้องที่โดดเด่นไม่เหมือนกับสมาชิกอื่น ๆ ในสกุลและพบได้ยากในวงศ์นี้
.
แมลงปอยักษ์เขียวท้องส้ม เป็นแมลงปอที่พบได้ค่อนข้างยาก มักพบบินไปมาเหนือลำธารตามภูเขาสูง และเกาะพักในแนวดิ่งตามพืชริมลำธารหรือกิ่งไม้สูงเหนือลำธาร ในจังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดเลย และจังหวัดสกลนครในช่วงเดือนมีนาคมจนถึงตุลาคม โดยปกติตัวอ่อนของแมลงปอยักษ์พื้นที่ที่สะอาดมีการไหลเวียนของน้ำที่ดี จึงมักมีการใช้เป็นดัชนีชี้วัดคุณภาพน้ำ การค้นพบครั้งนี้บ่งบอกถึงสภาพระบบนิเวศบริเวณลำธารต้นน้ำได้เป็นอย่างดี ทั้งนี้ ทีมนักวิจัยได้ตีพิมพ์ผลงานวิจัยค้นพบแมลงปอชนิดใหม่ของโลก โดยเผยแพร่ลงในวารสาร Odonatologica ซึ่งเป็นวารสารเก่าแก่มากกว่า 50 ปี และมีชื่อเสียงในวงการนักธรรมชาติวิทยาที่ศึกษาแมลงปอ ในเดือนธันวาคม 2565
