“ผ้าไหมมัดหมี่ชนบท” ( Chonnabot Mudmee Thai Sik ) หมายถึง ผ้าไหมมัดหมี่ที่ผลิตในอำเภอชนบท จังหวัดขอนแก่น เป็นผ้าไหมที่สร้างลวดลายและสีสันด้วยการค้นลำหมี่และมัดย้อมอย่างปราณีตตามกรรมวิธีที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดกันมาในชนบท โดยเส้นไหมพุ่งได้จากไหมพันธุ์ไทยพื้นบ้าน หรือ พันธุ์ไทยปรับปรุง ที่ผลิตในจังหวัดขอนแก่นเท่านั้น ทั้งนี้กรมทรัพย์สินทางปัญญา ได้ประกาศให้ขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ( GI) ” ผ้าไหมมัดหมี่ชนบท” เมื่อวันที่ 30 เมษายน 2553
ลักษณะภูมิประเทศ
อำเภอชนบท เป็นอำเภอหนึ่งทางทิศใต้ของจังหวัดขอนแก่น มีสภาพเป็นที่ราบสูงดินร่วนปนทรายพื้นที่สูงต่ำสลับกันเป็นคลื่นทางตอนเหนือของอำเภอมีภูเขา ภูหันและภูระจำ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลักมีการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมตามสภาพพื้นที่ประมาณ 50,0000 ไร่ หรือร้อยละ 20 ของพื้นที่ทั้งหมดและทอผ้าไหมกระจายตามหมู่บ้านต่างๆ เป็นอาชีพหลัก
ประวัติความเป็นมา
ชนบท เดิมเป็นบ้านหนองกองแก้ว ต่อมาในปี พ.ศ. 2335 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกราชการที่ 1 ได้โปรตเกล้าฯ พระราชทานนามว่า ชนบถพิบูลย์ จากนั้นได้มีการจัดเขตการปกครองหลายครั้งจนวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2509 ทางราชการจึงได้ตั้งเมืองชนบทขึ้นเป็นอำเภอในชื่อ ชนบท จนถึงปัจจุบัน ซึ่งสังคมชาวชนบทเป็นสังคมแบบเครือญาติ มีการประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลักทุกครัวเรือน มีที่ดินทำนา ทำไร่ ทำสวน เลี้ยงสัตว์ นอกจากทำนาแล้วก็มีการปลูกหม่อนเลี้ยงไหม ปลูกฝ้าย เพื่อนำเส้นไหมและเส้นฝ้ายมาทอเป็นผืนผ้า มีการทอผ้าตั้งแต่เมื่อไรไม่สามารถสืบประวัติได้
แต่คุณประนอม ทองประศาสตร์ ประธานกลุ่มทอผ้าไหมบ้านหนองแก้ว อายุ 55 ปี เล่าว่าตั้งแต่จำความได้ก็เห็นพ่อแม่ทอผ้าอยู่แล้วและคุณยายคุณประนอมก็มีการทอผ้ามาตั้งแต่เด็กๆ แสดงว่าการทอผ้าของอำเภอชนบทมีมาไม่ต่ำกว่า 100 ปี หรืออาจจะมีมาตั้งแต่ตั้งเมืองชนบท คือ ประมาณ 200 กว่าปีที่แล้ว เนื่องจากมีหลักฐานสำคัญคือ ผ้าไหมมัดหมี่หน้านางหรือ ผ้าปูม ที่เจ้าเมืองคนแรกได้รับพระราชทานจากรัชกาลที่ 1 และทายาทของเจ้าเมืองเป็นผู้เก็บรักษาไว้ ต่อมาคนชนบทได้นำมาเป็นต้นแบบในการทอผ้าไหมมัดหมี่หน้านาง ที่มีชื่อเสียงและเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของผ้าไหมชนบทในปัจจุบัน ทั้งนี้พื้นที่ของการผลิตผ้าไหมมัดหมี่ชนบท ตั้งอยู่ที่อำเภอชนบท จังหวัดขอนแก่น
