“มะพร้าวทับสะแก” (Thap Sakae Coconut หรือ Mapraw Thap Sakae) หมายถึง มะพร้าวพันธุ์ไทยต้นสูง พันธุ์สวีลูกผสม 1 และพันธุ์ผสมชุมพร 2 ซึ่งมีผลขนาดใหญ่ รูปทรงกลมหรือรีเล็กน้อย เปลือกหนา เนื้อมะพร้าวสีขาวหนา 2 ชั้นให้เปอร์เซ็นต์น้ำมันสูง รสชาติ (กะทิ) หอมและมัน ปลูกในพื้นที่อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน อำเภอบางสะพานน้อย และอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ เฉพาะตำบลเกาะหลัก ตำบลคลองวาฬ และตำบลห้วยทราย ของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ทั้งนี้กรมทรัพย์สินทางปัญญาประกาศให้ขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) “มะพร้าวทับสะแก” เมื่อวันที่ 8 มกราคม พ.ศ. 2563
การปลูก
(1) ที่ดอนไม่มีน้ำขังปลูกโดยไม่ต้องยกร่อง ส่วนที่ลุ่มควรทำร่องระบายน้ำไม่ให้ขวางทางน้ำ หรือตามสภาพความเหมาะสมของพื้นที่
(2) ขุดหลุมปลูกโดยรองก้นหลุมด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักหรือตามความเหมาะสมของแต่ละพื้นที่นำหน่อมะพร้าวลงปลูกในหลุม กลบดินโดยไม่กลบยอด
(3) ปลูกโดยมีระยะห่างระหว่างต้นไม่น้อยกว่า 8 เมตร ยกเว้นมะพร้าวริมแดนและมะพร้าวต้นใหม่ที่ปลูกแซมพืชอื่น หรือตามความเหมาะสมของแต่ละพื้นที่
การดูแลรักษา
(1) เริ่มใส่ปุ๋ยเมื่อมะพร้าวอายุ 6 เดือนหลังปลูก หรือสังเกตจากการคลี่ของใบยอดหลังจากปลูก โดยการใส่ปุ๋ยอินทรีย์หรือปุ๋ยเคมีจะมีปริมาณการใส่ปุ๋ยแตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับอายุต้นมะพร้าวเป็นหลักหรือตามความเหมาะสมของแต่ละพื้นที่
(2) ควบคุมและกำจัดวัชพืชในสวนมะพร้าวและดูแลสวนให้สะอาด
การเก็บเกี่ยว
(1) เก็บผลผลิตหลังดอกบาน 11 – 12 เดือน เก็บเกี่ยว 2 – 3 ทะลาย หรือพิจารณาจากสีผิวของผลทะลายแรกสุกซึ่งจะมีสีผิวน้ำตาลแก่ ทะลายที่ 2 จะมีสีเขียวและมีสีน้ำตาลขึ้นเป็นบางตำแหน่ง
(2) ใช้คนสอยหรือใช้ลิงเก็บ แล้วควรนำมาเก็บในที่ร่มหรือโรงเรือน
ลักษณะภูมิประเทศ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ทิศตะวันตกเป็นเทือกเขาตะนาวศรีกั้นพรมแดนระหว่างประเทศไทยกับประเทศเมียนมา เป็นภูเขาสลับซับซ้อน ลักษณะลาดลงสู่ทิศตะวันออกซึ่งติดกับอ่าวไทย พื้นที่ราบส่วนมากเป็นที่ราบเชิงเขา บางตอนเป็นที่ราบต่ำ
มีทั้งที่เป็นป่าทึบ ป่าโปร่ง ภูเขาทางด้านทิศตะวันตกส่วนใหญ่เป็นภูเขาหินแกรนิต ส่วนภูเขาด้านทิศตะวันออกเป็นภูเขาหินปูน ดินโดยทั่วไปเป็นดินร่วนปนทราย บางแห่งมีหินลูกรังปน
สภาพภูมิอากาศ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ได้รับอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้หรือมรสุมฤดูร้อน และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือหรือมรสุมฤดูหนาว ตั้งอยู่ในเขตร้อนขึ้นรับแสงอาทิตย์เต็มที่ตลอดทั้งปี มีอุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปีอยู่ในช่วง 27- 28 องศาเซลเซียส อุณหภูมิสูงสุดประมาณ 32.0 องศาเซลเชียส ต่ำสุด 23.3 องศาเซลเซียส แต่ในอากาศยังมีความชื้นสัมพัทธ์โดยเฉลี่ยทั้งปีร้อยละ 76.3 ความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ยสูงสุดร้อยละ 87.5 และต่ำสุดเฉลี่ยร้อยละ 61.6 ปริมาณน้ำฝนอยู่ในช่วง 716.4 – 1,581 มิลลิเมตร พื้นที่มีโอกาสมากเกินกว่า 120 วัน/ปี ได้แก่ท้องที่อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน และอำเภอบางสะพานน้อย
ด้วยลักษณะภูมิประเทศที่มีความลาดเอียงจากทิศตะวันตกสู่ทิศตะวันออกและติดกับอ่าวไทยทำให้การระบายน้ำดี ประกอบกับดินมีแร่ธาตุและสภาพเหมาะสม รวมถึงสภาพภูมิอากาศที่มีปริมาณแสงแดดตลอดปีแต่ไม่ร้อนมากมีฝนดกชุก จึงมีความเหมาะสมในการเป็นแหล่งปลูกมะพร้าวทับสะแกให้ได้ผลดี
ประวัติความเป็นมา
จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีพื้นที่ปลูกมะพร้าวมากที่สุดในประเทศไทย ผู้คนในพื้นที่ประกอบอาชีพทำสวนมะพร้าว สวนขนุน และทำนาเป็นอาชีพหลัก พื้นที่ปลูกมะพร้าวทับสะแกส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน อ.บางสะพานน้อยและบางส่วนในอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ โดยพบต้นมะพร้าวที่สูงที่สุดอยู่ที่บ้านนาล้อม หมู่ที่ 2 ตำบลเขาล้าน ในอำเภอทับสะแก มีอายุประมาณ 121 ปี มะพร้าวทับสะแกมีชื่อเสียงมายาวนานถึงความมัน เหมาะสำหรับทำกะทิเพื่อประกอบอาหารคาวหวานโดยแม่ค้าขนมหวานในจังหวัดเพชรบุรีต้องคัดสรรมะพร้าวทับสะแกไปเป็นส่วนประกอบของขนมหวานปัจจุบันมีการแปรรูปเป็นกะทิกล่องเพื่อบริโภคทั้งในและต่างประเทศ เกษตรกรผู้ปลูกมะพร้าวทับสะแก จ.ประจวบคีรีขันธ์ ได้รับรางวัลชนะเลิศอันดับ 1 ในการประกวดมะพร้าวแก่ระดับประเทศซึ่งจัดโดยกรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และระดับอำเภอในงานประจำปี “งานวันมะพร้าวและของอำเภอทับสะแก” เป็นประจำเสมอมา ทำให้เป็นข้อบ่งชี้ได้ว่าพื้นที่และชื่อเสียงของมะพร้าวทับสะแกเป็นที่ยอมรับว่าเหมาะสมต่อการผลิตมะพร้าวคุณภาพดีและเป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป
ทั้งนี้พื้นที่การปลูกมะพร้าว ครอบคลุมที่ในพื้นที่ อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน อำเภอบางสะพานน้อย และอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ เฉพาะตำบลเกาะหลัก ตำบลคลองวาฬ และตำบลห้วยทราย ของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์
