วันที่ 25 พ.ค.2566 ที่ผ่านมา นายชยาวุธ จันทร อธิบดีกรมที่ดิน ได้ลงนามประกาศระเบียบกรมที่ดินว่าด้วยการวางทรัพย์อันเป็นสินไถ่ ณ สำนักงานที่ดิน ตามกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองประชาชนในการทำสัญญาขายฝากที่ดินเพื่อเกษตรกรรมหรือที่อยู่อาศัย (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2566 เพื่อให้การปฏิบัติของพนักงานเจ้าหน้าที่ถูกต้องเป็นไปตามที่กฎหมายกำหนด และเป็นมาตรฐานเดียวกันและให้มีผลบังคับทันที
สำหรับระเบียบฯฉบับนี้ มีเนื้อหาว่า โดยที่เป็นการสมควรแก้ไขเพิ่มเติมระเบียบกรมที่ดินว่าด้วยการวางทรัพย์อันเป็นสินไถ่ ณ สำนักงานที่ดิน ตามกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองประชาชนในการทำสัญญาขายฝากที่ดินเพื่อเกษตรกรรมหรือที่อยู่อาศัย พ.ศ.2562 ให้สอดคล้องหลักการมาตรา 18 วรรคสาม แห่ง พ.ร.บ.คุ้มครองประชาชนในการทำสัญญาขายฝากที่ดินเพื่อเกษตรกรรมหรือที่อยู่อาศัย พ.ศ.2562 ที่บัญญัติให้ทรัพย์สินที่ขายฝากตกเป็นกรรมสิทธิ์ของผู้ขายฝากตั้งแต่เวลาผู้ขายฝากได้ชำระสินไถ่หรือวางทรัพย์อันเป็นสินไถ่
จึงให้เพิ่มเติมข้อความต่อไปนี้ เป็นข้อ 9 วรรคสอง แห่งระเบียบกรมที่ดินว่าด้วยการวางทรัพย์อันเป็นสินไถ่ ณ สำนักงานที่ดิน ตามกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองประชาชนในการทำสัญญาขายฝากที่ดินเพื่อเกษตรกรรมหรือที่อยู่อาศัย พ.ศ.2562 ดังนี้
“เมื่อผู้ขายฝากได้ชำระสินไถ่หรือวางสินไถ่ ณ สำนักงานที่ดิน โดยสละสิทธิถอนทรัพย์ที่ได้วางไว้แล้ว ซึ่งเจ้าพนักงานที่ดินมีคำสั่งรับวางทรัพย์อันเป็นสินไถ่ และได้มีหนังสือแจ้งให้ผู้ซื้อฝากทราบ พร้อมกับให้มารับเงินอันเป็นสินไถ่และนำหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินมาจดทะเบียนไถ่จากขายฝากตามข้อ 8 แล้ว หากพ้นกำหนดระยะเวลา 30 วัน นับแต่วันที่ได้รับแจ้ง หรือพ้นกำหนดระยะเวลา 30 วัน นับแต่วันที่ถือว่าได้รับแจ้งตามมาตรา 71 แห่งพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราซการทางปกครอง พ.ศ.2539 แต่ผู้ซื้อฝากไม่มาโดยไม่ติดต่อหรือแจ้งเหตุขัดข้อง หรือมาแต่ไม่ส่งมอบหนังสือแสดงสิทธิ์ในที่ดินที่ขายฝาก ให้ถือว่าหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินเดิมเป็นอันตรายอยู่ในหลักเกณฑ์ที่สามารถออกใบแทนเพื่อจดทะเบียนไถ่จากขายฝากให้ผู้ขายฝากได้ ตามนัยมาตรา 63 แห่งประมวลกฎหมายที่ดิน ประกอบกับกฎกระทรวง ฉบับที่ 43 (พ.ศ. 2537) ออกตามความในพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ.2547 ข้อ 17 (1) ทั้งนี้ การดำเนินการออกใบแทนให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการ”
จากเนื้อหาระเบียบฯดังกล่าว มีผลว่าหากประชาชนมีการทำสัญญาขายฝากที่ดินไว้ และมีความประสงค์จะขอไถ่ถอนการขายฝากที่ดินนั้น และสัญญาขายฝากดังกล่าวยังไม่พ้นกำหนดระยะเวลาการไถ่ถอนการขายฝากตามกฎหมายแล้ว หากผู้ซื้อฝากไม่ยอมมารับเงินไถ่ถอนดังกล่าว ไม่ว่ากรณีใดๆ ให้ผู้ขายฝากซึ่งเป็นคู่สัญญาสามารถนำเงินจำนวนตามสัญญา มาวางชำระไว้ต่อสำนักงานที่ดินซึ่งที่ดินตั้งอยู่ได้
เมื่อเจ้าพนักงานที่ดินได้รับเงินดังกล่าวแล้ว ให้มีหนังสือแจ้งให้ผู้รับซื้อฝากมารับเงินไถ่ถอนภายในกำหนดเวลา 30 วัน แต่หากพ้นกำหนดเวลา 30 วัน เจ้าหนี้ผู้รับซื้อฝากที่ดิน เพิกเฉยไม่มา โดยไม่ติดต่อหรือแจ้งเหตุขัดข้อง หรือมาแต่ไม่ส่งมอบหนังสือแสดงสิทธิ์ในที่ดินที่ขายฝาก ให้สำนักงานที่ดินดำเนินการออกใบแทนโฉนดใหม่ได้ และดำเนินการไถ่ถอนการขายฝากให้ทันที
