อาชีพชาวนามีความสำคัญอย่างยิ่งในการพัฒนาประเทศ เป็นกำลังสำคัญในการผลิตข้าวเพื่อการบริโภค หรือด้านการค้าข้าวเพื่อการส่งออก สามารถนำเงินรายได้เข้าสู่ประเทศประมาณปีละ 2 แสนล้านบาท และถึงแม้ว่าประเทศไทยจะเป็นประเทศผู้ส่งออกสินค้าข้าวคุณภาพดีอันดับต้นๆ ของโลก แต่สิ่งหนึ่งที่จะทำให้อาชีพชาวนาอยู่คู่ประเทศไทยได้อย่างมั่นคงและยั่งยืนก็คือ ผลผลิตและรายได้ที่เพิ่มขึ้น ตรงตามความต้องการของตลาด และ ที่สำคัญคือ ต้นทุนการผลิตที่ลดลง เพื่อช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายของเกษตรกร
นายประพจน์ พรหมฟัง ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ เปิดเผยว่า กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ให้ความสำคัญกับ นโยบาย “ลดต้นทุนการผลิต” ที่เกษตรกรชาวนาจะสามารถนำไปปฏิบัติได้จริง จึงได้มอบหมายให้ทุกหน่วยงานขับเคลื่อนนโยบายนี้ กรมการข้าวขานรับนโยบายดังกล่าว โดยได้มีการสนับสนุนองค์ความรู้เทคโนโลยีและนวัตกรรมที่จะทำให้เกิดการลดต้นทุนการผลิตข้าวแก่พี่น้องชาวนาผ่านการดำเนินงานของศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวที่กระจายอยู่ทั่วประเทศ
“ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ เป็นหน่วยงานในสังกัด กองเมล็ดพันธุ์ข้าว กรมการข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ มีภารกิจหลักที่สำคัญอยู่ 2 ภารกิจภายใต้วิสัยทัศน์ ที่ว่า เป็นองค์กรชั้นนำในการผลิตและกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีให้เกษตรกรได้ใช้อย่างเพียงพอและทันเวลา เสริมสร้างความเข้มแข็งให้แก่กลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวและชาวนาซึ่ง ภารกิจแรก คือ การผลิตและกระจายพันธุ์ โดยในกระบวนการผลิตเมล็ดพันธุ์ เริ่มตั้งแต่การผลิตเมล็ดพันธุ์ในแปลงจากกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ซึ่งศูนย์ฯ จะมีเจ้าหน้าที่ไปให้คำปรึกษา ในการรวมกลุ่ม การบริหารจัดการกลุ่ม ตลอดจนวิธีการจัดทำแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ตั้งแต่การปลูก การดูแลรักษาจนถึงการเก็บเกี่ยวและจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ข้าวให้กับศูนย์ฯ โดยมีเจ้าหน้าที่ติดตามให้คำแนะนำทุกระยะ ซึ่งศูนย์จะรับซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ผ่านมาตรฐานเท่านั้น แล้วจึงเข้าสู่กระบวนการปรับปรุงสภาพของโรงงาน เริ่มจากการลดความชื้น จนถึงการบรรจุกระสอบ และการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ เพื่อรอการจำหน่าย
ภารกิจที่สอง คือ ภารกิจในด้านงานนโยบายภาครัฐ อันเป็นงานที่ให้การสนับสนุนโครงการต่าง ๆ ซึ่งโครงการลดต้นทุนก็เป็นส่วนหนึ่งของนโยบายที่ทางรัฐบาลให้การสนับสนุน คือการส่งเสริมการผลิตเมล็ดพันธุ์เพื่อจะลดต้นทุนการผลิตให้แก่เกษตรกรผู้ปลูกข้าว ศูนย์ฯมีเป้าหมายการผลิตและกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวปีละประมาณ 3,000-3,700 ตัน ถ้าเกษตรกรใช้เมล็ดพันธุ์ ในอัตรา 10 กิโลกรัม/ไร่ เท่ากับว่าในหนึ่งปี ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่จะสามารถกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวให้เกษตรกรได้นำไปใช้เพื่อลดต้นทุนการผลิตประมาณ 300,000 – 370,000 ไร่/ปี โดยพื้นที่หลักที่ศูนย์ฯ กระจายเมล็ดพันธุ์คือ จังหวัดเชียงใหม่ และจังหวัดลำพูน มีพื้นที่ประมาณ 658,821 ไร่ นั่นแสดงว่าเราสามารถช่วยชาวนาลดต้นทุนการผลิตไปได้ เกือบ 50% ของพื้นที่ปลูกข้าว”
นายจำลอง อุตมดวงแจ่ม ประธานกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวบ้านศรีดอนชัย ต.บ้านธิ อ.บ้านธิ จ.ลำพูน กล่าวเพิ่มเติมว่า พื้นฐานของชาวบ้านที่นี่มีอาชีพทำนาตั้งแต่บรรพบุรุษ เมล็ดพันธุ์ที่นำมาใช้ชาวบ้านก็ทำตามภูมิปัญญาตั้งแต่บรรพบุรุษคือ เก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้เองเห็นข้าวที่ไหนงามก็ไปเลือกนำมาทำเมล็ดพันธุ์ ได้ปริมาณผลผลิตน้อยมีพันธุ์อื่นปน มีโรคและแมลงเยอะ เมื่อทางภาครัฐฯ มีโครงการส่งเสริมการรวมกลุ่มกัน จึงจัดตั้งกลุ่มเป็นนาแปลงใหญ่ขึ้นมา จึงได้รู้จักกับศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ ศูนย์ฯมาแนะนำการเลือกใช้เมล็ดพันธุ์ ที่ดี วิธีการเก็บเมล็ดพันธุ์ ว่าเมล็ดพันธุ์ดีต้องมีลักษณะอย่างไร นอกเหนือจากเมล็ดพันธุ์ดีที่เป็นปัจจัยเริ่มต้น ในการลดต้นทุนแล้ว ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ ยังได้มีการสนับสนุนส่งเสริมองค์ความรู้และเทคโนโลยีการลดต้นทุนอื่นๆให้ เช่น การลดการใช้ปุ๋ยยาและสารเคมีในการดูแลรักษาป้องกันโรคและแมลง เปลี่ยนมาเป็นการทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก น้ำหมักชีวภาพ เชื้อราไตรโคเดอร์มาและบิวเวอร์เรีย การสนับสนุนเครื่องจักรกลต่างๆไม่ว่าจะเป็น เครื่องปลูกข้าว เครื่องเกี่ยวนวดข้าวให้กลุ่มนำไปบริหารจัดการให้สมาชิกได้รับประโยชน์สูงสุด เป็นต้น นอกเหนือจากการผลิตข้าวคุณภาพเพื่อจำหน่ายให้ตลาดแล้ว ปัจจุบันสมาชิกกลุ่มเราผันตัวเองมาเป็นกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวให้กับศูนย์ฯ เพิ่มมูลค่าให้กับผลผลิตได้อย่างมาก อีกทั้งยังมีตลาดที่แน่นอน มีรายได้เพิ่มมากขึ้น ชีวิตความเป็นอยู่ของสมาชิกกลุ่มดีขึ้นกว่าในอดีต
