การทำนาเป็นอาชีพเกษตรกรรมส่วนใหญ่ของประชากรในประเทศ ประมาณ 4.6 ล้านครัวเรือน สามารถผลิตข้าวได้ปีละกว่า 30 ล้านตันข้าวเปลือก ดังนั้น อาชีพชาวนาจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการพัฒนาประเทศ ซึ่งปริมาณผลผลิตข้าวต่ำ ต้นทุนการผลิตสูง ยังคงเป็นปัญหาที่พบเห็นอย่างต่อเนื่องของพี่น้องชาวนาไทย สาเหตุหลักมาจากการใช้เมล็ดพันธุ์ที่ไม่ได้คุณภาพหรือเมล็ดพันธุ์ที่เก็บไว้นาน เก็บไว้ใช้เองอย่างผิดวิธี ทำให้เมล็ดพันธุ์มีความงอกต่ำ หรือต้นกล้าไม่แข็งแรง ส่งผลต่อคุณภาพของผลผลิตข้าว และต้นทุนการผลิตในการดูแลรักษาที่เพิ่มขึ้นทุกฤดูการผลิต
นายประพจน์ พรหมฟัง ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ เปิดเผยว่า กรมการข้าว โดยศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ ได้มุ่งมั่นที่จะช่วยเหลือพี่น้องชาวนา ผ่านโครงการสนับสนุนการลดต้นทุนการผลิต ด้านการเกษตร โดยวัตถุประสงค์ของโครงการสนับสนุนการลดต้นทุนการผลิตด้านการเกษตรสำหรับเกษตรกรผู้ปลูกข้าวนั้น เพื่อจะช่วยเพิ่มรายได้ให้แก่เกษตรกร โดยสร้างความตระหนักรู้ให้กับเกษตรกรในการลดต้นทุนการผลิต การเพิ่มผลผลิต การยกระดับคุณภาพของผลผลิต ตลอดจนการตอบสนองความต้องการของตลาด รวมทั้งการผลิตข้าวที่ปรับตัวโดยใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีให้มากขึ้น เพื่อรักษาสิ่งแวดล้อม
นายสุรพล ใบกาวิล ประธานกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดข้าวบ้านสันทราย อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ กล่าวว่า เมื่อก่อนทำนาแบบไม่มีองค์ความรู้ ใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวที่เก็บไว้เอง ซึ่งมีคุณภาพต่ำ ปริมาณการงอกน้อย ผลผลิตที่ได้ ก็มีพันธุ์ปน ตลาดไม่ให้ราคา จนกระทั่งได้มารู้จักกับศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ ได้มาเป็นกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวให้กับศูนย์ฯ ทำให้สมาชิกได้เพิ่มมูลค่าให้กับผลผลิต อีกทั้งต้นทุนการผลิตก็ลดลง ข้อดีของการเป็นกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวให้กับศูนย์ฯ คือมีเจ้าหน้าที่ให้คำแนะนำในการปลูก การดูแลรักษาจนถึงการเก็บเกี่ยว และที่สำคัญต้องทำให้ได้ผลผลิตสูงเมล็ดพันธุ์มีคุณภาพ ขายได้ราคาสูง และเมล็ดพันธุ์บางส่วนที่ผลิตได้เกินเป้าหมายสามารถจำหน่ายให้แก่หมู่บ้านใกล้เคียงอีกทางหนึ่ง
“ตอนนี้มีสมาชิกกลุ่มมีความสุขมาก เพราะว่าเรามีตลาดแน่นอน เพราะศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่รับซื้อ ชีวิตความเป็นอยู่ของสมาชิกก็ดีขึ้น ผลผลิตขายได้ราคาที่สูงขึ้นกว่าเมื่อก่อนมาก ได้ส่งลูกส่งหลานเรียนจบ มีงานทำ มีเงินออมพอได้ซื้อรถซื้ออะไรบ้างดีกว่าเมื่อก่อน เมื่อก่อนนี้ขาดทุน” นายสุรพล กล่าว
นายประพจน์ พรหมฟัง ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ เปิดเผยเพิ่มเติม“ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ มีภารกิจในการส่งเสริมการผลิตข้าวคุณภาพโดยกลุ่มถ่ายทอดวิทยาการผลิตเมล็ดพันธุ์ดี รับผิดชอบเรื่องการถ่ายทอดองค์ความรู้ต่าง ๆ ให้เกษตรกรได้ลดต้นทุนการผลิต เริ่มจาก การลดอัตราการใช้เมล็ดพันธุ์ และการบริหารจัดการกลุ่ม โดยจะมีเจ้าหน้าที่คอยเป็นพี่เลี้ยงให้ความรู้กับพี่น้องชาวนาในการบริหารจัดการกลุ่มให้กลุ่มมีความเข้มแข็ง นอกเหนือจากเรื่องของการลดต้นทุนการผลิตแล้ว ศูนย์ฯก็จะให้องค์ความรู้ เรื่องเทคโนโลยีการผลิตในแต่ละพื้นที่ให้เหมาะสม เกษตรกรจะต้องเข้าใจบริบทพื้นที่ของตัวเองว่าเป็นอย่างไร แล้วจะเลือกใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม โดยเฉพาะแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวของศูนย์ฯ จะแนะนำให้เกษตรกรทำนาดำโดยใช้รถดำนาช่วยแก้ไขปัญหาการขาดแคลนแรงงาน การใช้รถดำนาสามารถทำนาได้อย่างสม่ำเสมอเป็นระเบียบง่ายแก่การจัดการดูแลรักษา จะทำให้ผลผลิตเพิ่มขึ้น ลดปัญหาเรื่องข้าวดีดข้าวเด้ง พันธุ์ปน ซึ่งจะช่วยลดต้นทุน ยกตัวอย่างก่อนหน้านี้ต้นทุนในการจ้างคนฉีดพ่นสารเคมีค่อนข้างสูง ปัจจุบันมีเทคโนโลยีใหม่ๆ อย่างโดรนฉีดพ่น อัตราค่าจ้างประมาณไร่ละ 80 บาท ช่วยชาวนาลดต้นทุนได้อย่างมาก ทั้งยังรวดเร็ว ประหยัดเวลา และฉีดพ่นได้อย่างทั่วถึง มาถึงการลดต้นทุนการผลิตในส่วนของการเก็บเกี่ยว กรมการข้าวสนับสนุนในส่วนของเครื่องจักรเครื่องมือต่างๆ ถึงแม้ว่ากลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวบ้านสันทราย จะเป็นกลุ่มเล็กๆ แต่จุดเด่นของเขาก็คือความสามัคคี ถ้ากลุ่มมีความสามัคคีย่อมประสบความสำเร็จอย่างแน่นอน”
