ณ ห้องประชุม 115 กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้มีการลงนามในบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ระหว่าง 3 หน่วยงาน คือ สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) โดยดร.วิณะโรจน์ ทรัพย์ส่งสุข เลขาธิการสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรรม สำนักงานกองทุนฟื้นฟูและพัฒนาเกษตรกร (กฟก.) โดยนายสไกร พิมพ์บึง เลขาธิการสำนักงานกองทุนฟื้นฟูและพัฒนาเกษตรกร และธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) โดยนายยุวพล วัตถุ รองผู้จัดการธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร เรื่อง “การแก้ไขปัญหาหนี้สินของเกษตรกรในเขตปฏิรูปที่ดินที่มีหนี้ค้างชำระกับ ธ.ก.ส.” เพื่อร่วมกันดำเนินการแก้ไขปัญหาหนี้สินของเกษตรกรผู้ได้รับสิทธิจากการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ซึ่งได้นำหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดิน (ส.ป.ก. 4-01) มาใช้เป็นประกันหนี้ที่มีอยู่กับ ธ.ก.ส. และไม่สามารถชำระหนี้ได้ โดย กฟก. จะเข้ารับภาระหนี้แทนเกษตรกร ที่ค้างชำระหนี้กับ ธ.ก.ส. เพื่อให้เกษตรกรสามารถประกอบอาชีพเกษตรกรรมในที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดินได้อย่างยั่งยืน
ในการนี้ ได้รับเกียรติจาก นายธิติ โลหะปิยะพรรณ ผู้ช่วยปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ นายวุฒิพงศ์ เนียมหอม รองเลขาธิการ ส.ป.ก. นายมนัส วงษ์จันทร์ ผู้อำนวยการสำนักจัดการหนี้ของเกษตรกร สำนักงาน กฟก. นายบุญลือ พวงงาม ผู้อำนวยการสำนักพิธีการสินเชื่อและหลักประกัน ธ.ก.ส. พร้อมด้วยเกษตรกรกลุ่มเครือข่ายหนี้สินชาวนาแห่งประเทศไทย (คนท.) นำโดยนางปิ่นแก้ว แก้วสุขแท้ และคณะจำนวนกว่า 100 คน ร่วมเป็นสักขีพยาน เกษตรกรต่างมีขวัญกำลังใจจาก MOU ครั้งนี้ แล้วเดินทางกลับ
สาระสำคัญของความร่วมมือ มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมให้มีการแก้ไขปัญหาหนี้สินของเกษตรกรที่ได้รับอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดิน ซึ่งเป็นสมาชิกองค์กรเกษตรกรที่ได้ขึ้นทะเบียน ต่อ กฟก. และได้นำหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดิน (ส.ป.ก. 4-01) ประกันหนี้ไว้กับ ธ.ก.ส. แล้วไม่สามารถชำระหนี้ให้แก่ ธ.ก.ส. ได้ เมื่อ กฟก. เข้ารับภาระหนี้แทนเกษตรกรที่ค้างชำระหนี้ กับ ธ.ก.ส. แล้ว ให้เกษตรกรที่ได้รับสิทธิจากการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม มีสิทธินำหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดิน (ส.ป.ก. 4-01) มาเป็นประกันหนี้ กับ กฟก. ได้
ความร่วมมือในครั้งนี้จะนำไปสู่การแก้ไขปัญหาหนี้โดยการปลดล็อกแก้ปัญหาลูกหนี้กลุ่มนี้ได้ มากกว่า 5,000 ราย ซึ่งในระหว่างแก้ไขปัญหาหนี้ให้เกษตรกร กฟก.จะร่วมมือกับ ส.ป.ก. และ ธ.ก.ส. เพื่อสนับสนุนการฟื้นฟูอาชีพให้กับเกษตรกรทุกราย ร่วมหาทางช่วยเหลือบรรเทาความเดือดร้อนให้เกษตรกร สำหรับขั้นตอนการจัดการหนี้ให้เกษตรกรที่ใช้เอกสารสิทธิ ส.ป.ก. นั้น กฟก. จะส่งรายชื่อเกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนหนี้ตรวจสอบกับ ส.ป.ก. จากนั้นจะส่งรายชื่อไปตรวจสอบกับ ธ.ก.ส. หากเกษตรกรรายใดมีคุณสมบัติถูกต้อง กฟก.จะเจรจาขอชำระหนี้แทนกับเจ้าหนี้ (ธ.ก.ส.) ทั้งนี้เกษตรกรต้องไปยืนยันตัวตนประสงค์ให้ กฟก.ชำระหนี้แทนกับ กฟก. ทุกจังหวัด ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า การแก้ไขปัญหาหนี้สินเกษตรกรที่ถูกต้องนั้น ต้องทำควบคู่ไปกับการเพิ่มศักยภาพทางเศรษฐกิจให้ครัวเรือนเกษตรกรเพื่อช่วยให้เกษตรกรสามารถมีรายได้พอที่จะชำระและปลดหนี้ได้ และที่สำคัญคือให้เกษตรกรทุกกลุ่มมีรายได้สูงขึ้น และมีภูมิคุ้มกันที่ดีขึ้นจนไม่ต้องพึ่งพิงสินเชื่อมากเกินไป และไม่ต้องกลับก่อหนี้เกินศักยภาพอีก โดยแนวทางสำคัญในการเพิ่มศักยภาพของครัวเรือนเกษตรกร ได้แก่ การส่งเสริมการเพิ่มผลิตภาพ การเพิ่มการเข้าถึงตลาดและมูลค่าของผลผลิต การลดความเสี่ยง การพัฒนาบุคลากรในครัวเรือน และการให้ความสำคัญกับการมีแหล่งรายได้เสริมนอกภาคเกษตร
นอกจากนั้นต้องมีการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันและความรู้ความเท่าทันทางการเงิน ซึ่งเรื่องนี้มีความจำเป็นมากโดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันจากความเสี่ยงที่สูง โดยการพัฒนาระบบประกันภัยพืชผลและราคาที่มีประสิทธิภาพ และเพื่อสร้างความเท่าทันทางการเงินโดยต้องให้ความสำคัญทั้งกับการเสริมสร้างความตระหนักรู้ในการใช้เครื่องมือทางการเงินในการบริหารจัดการเงินและการบริหารจัดการหนี้ ตลอดถึงการกระตุกให้ครัวเรือนออมและมีวินัยทางการเงิน เพื่อครัวเรือนจะได้ไม่กลับไปพึ่งพิงสินเชื่อมากเกินไปอีก
รวมทั้งการปรับเปลี่ยนนโยบายช่วยเหลือของรัฐเพื่อสร้างแรงจูงใจที่ถูกต้อง ซึ่งมีความสำคัญที่สุดก็ว่าได้ในการแก้ปัญหาหนี้สินเกษตรกรให้ยั่งยืนได้จริง โดยอาจจะต้องปรับเปลี่ยนจากนโยบายเดิม ๆ ที่เน้นการช่วยเหลือระยะสั้นและอาจสร้างแรงจูงใจที่บิดเบี้ยว โดยเปลี่ยนเป็นนโยบายที่เน้นช่วยให้ครัวเรือนสามารถชำระและปลดหนี้ได้ในระยะยาวอย่างยั่งยืน เช่น การจำกัดมาตรการพักหนี้ไว้สำหรับช่วยเหลือในยามที่มีความจำเป็นและจำกัดการช่วยเหลือแค่บางกลุ่มที่ต้องการความช่วยเหลือเท่านั้น
