นางประเทือง วาจรัต รักษาราชการผู้อำนวยการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 11 อุบลราชธานี (สศท.11) สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า ปัจจุบันความต้องการใช้สมุนไพรเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากใช้ประโยชน์อย่างหลากหลายทั้งใช้ประกอบอาหาร ผลิตภัณฑ์เพื่อดูแลสุขภาพ และเป็นผลิตภัณฑ์เวชสำอาง พืชสมุนไพรจึงเป็นโอกาสในการสร้างรายได้ให้เกษตรกรในชุมชน ซึ่ง สศท.11 ได้ติดตามสถานการณ์การผลิตของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มเศรษฐกิจชุมชนบ้านห้วยร่องคำ หมู่ 10 ตำบลกุดปลาดุก อำเภอเมืองอำนาจเจริญ จังหวัดอำนาจเจริญ ซึ่งทางกลุ่มวิสาหกิจเป็นต้นแบบการผลิตสมุนไพรที่มีศักยภาพในพื้นที่ มีระบบบริหารจัดการแปลงที่ดี มีการวางแผนด้านการผลิตเพื่อเป็นไปตามความต้องการของตลาด รวมถึงการพัฒนาสินค้าและผลิตภัณฑ์จากวัสดุเหลือใช้จากสมุนไพร
จากการติดตาม พบว่า วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเศรษฐกิจชุมชนบ้านห้วยร่องคำ เริ่มดำเนินการเมื่อปี 2559 โดยมีนางละอองฉัตร คูตะพันธุ์ เป็นประธานกลุ่ม ซึ่งกลุ่มวิสาหกิจเกิดจากการรวมตัวของเกษตรกรผู้ปลูกสมุนไพรในพื้นที่ มีสมาชิกเกษตรกรและเครือข่ายรวม 55 ราย พื้นที่ปลูกรวม 105 ไร่ เนื้อที่ปลูกเฉลี่ย 1.9 ไร่/ครัวเรือน
ปัจจุบันทางกลุ่มมีการปลูกสมุนไพรทั้งสิ้น 5 ชนิด ได้แก่ ตะไคร้ ข่าตาแดง ขมิ้นชัน กระชายขาว และพริกดำมัน ผลผลิตส่วนใหญ่ผ่านการรับรองมาตรฐานสินค้าเกษตรปลอดภัย (GAP) โดยทางกลุ่มวิสาหกิจมีรายได้เฉลี่ยจากการปลูกสมุนไพรหมุนเวียนอยู่ที่ 120,000 บาท/เดือน หรือ หากคิดเป็นรายได้รวมทั้งปีอยู่ที่ 1,440,000 บาท/ปี
สำหรับสมุนไพรที่น่าสนใจและสร้างรายได้ดีให้กับกลุ่มและเกษตรกร ได้แก่ ตะไคร้ สามารถปลูกได้ 2 รอบ/ปีระยะเวลาปลูกจนถึงเก็บเกี่ยวประมาณ 6 เดือน/รอบการผลิต ให้ผลผลิตเฉลี่ย 2,000 – 3,000 กิโลกรัม/ไร่/รอบการผลิต ราคาที่เกษตรกรขายได้ 7 – 10 บาท/กิโลกรัม ข่าตาแดง ระยะเวลาปลูกจนถึงเก็บเกี่ยวประมาณ 18 เดือน/รอบการผลิต สำหรับข่าที่นำไปทำยาหรือพริกแกง ต้องใช้ขาแก่มีอายุ ให้ผลผลิตเฉลี่ย 7,000 – 8,000 กิโลกรัม/ไร่/รอบการผลิต ราคาที่เกษตรกรขายได้ 15 บาท/กิโลกรัม และ ขมิ้นชัน สามารถปลูกได้ 1 รอบ/ปี ระยะเวลาปลูกจนถึงเก็บเกี่ยว 11 เดือน/รอบการผลิต ให้ผลผลิตเฉลี่ย 2,500 – 3,000 กิโลกรัม/ไร่/รอบการผลิต ราคาที่เกษตรกรขายได้ 20 บาท/กิโลกรัม
ด้านการจำหน่ายผลผลิตสมุนไพร ทางกลุ่มวิสาหกิจได้ทำสัญญาซื้อขายกับบริษัท นิยมฟู๊ดส์ จำกัด จังหวัดอำนาจเจริญ โดยมีสำนักงานการปฏิรูปที่ดินจังหวัดอำนาจเจริญ เป็นหน่วยงานกำกับดูแล ซึ่งผลผลิตสมุนไพรร้อยละ 80 ส่งจำหน่ายให้กับบริษัท โดยทางบริษัทรับซื้อผลผลิตเพื่อป้อนเข้าโรงงานพริกแกงท่านขุน ผลิตและแปรรูปเป็นพริกแกง อาทิ พริกแกงเผ็ด พริกแกงเขียวหวาน พริกแกงส้ม พริกแกงน้ำยาใต้ พริกแกงไตปลา น้ำผริกเผา เป็นต้น ส่วนผลผลิตร้อยละ 20 ส่งจำหน่ายให้ผู้ค้ารายย่อยในพื้นที่
ทั้งนี้ ทางกลุ่มวิสาหกิจได้ดำเนินงานตามนโยบายขับเคลื่อนภาคเกษตรด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG Model (Bio-Circular-Green Economy) ด้วยการจัดการวัสดุเหลือใช้มาผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ ได้แก่ น้ำมันตะไคร้ไล่ยุง ยาหม่องน้ำตะไคร้หอม น้ำยา ล้างจาน และลูกประคบ
ทั้งนี้ จากการที่กลุ่มวิสาหกิจชุมชนได้รับการพัฒนาการเกษตรแบบบูรณาการในพื้นที่จากหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง เกษตรได้รับโอกาสในการผลิต การตลาดจนสามารถสร้างเสถียรภาพให้กับราคาสมุนไพรของกลุ่ม รวมถึงความมั่นคงทั้งอาชีพและรายได้ของสมาชิก สามารถพัฒนาสู่กลุ่มเกษตรกรผู้ประกอบการ โดยในแต่ละปีมีเกษตรกรเข้ามาอย่างต่อเนื่อง หากเกษตรกรหรือท่านใดที่สนใจเข้าศึกษาดูงานของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มเศรษฐกิจชุมชนบ้านห้วยร่องคำ หมู่ที่ 10 ตำบลกุดปลาดุก อำเภอเมืองอำนาจเจริญ จังหวัดอำนาจเจริญ สามารถติดต่อได้ที่ นางละอองฉัตร คูตะพันธุ์ ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชน โทร 06 3368 9030
