กู้สวนส้มโอ หลังน้ำลดใหม่ ๆ เป็นพื้นที่อ่อนไหวเสี่ยงโรครากเน่าโคนเน่า แนะชาวสวนใช้สารชีวภัณฑ์ไตรโคเดอร์มาราดดินหรือฉีดพ่นทางใบ หากต้องการให้ส้มโอฟื้นตัวเร็วพ่นปุ๋ยทางใบหรือใช้ปุ๋ยเกล็ดพ่นทุก 10 วัน
ขั้นตอนการปฏิบัติที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ หลังน้ำลดใหม่ ๆ เกษตรกรควรงดการนำเครื่องจักรกลหนัก บุคคล หรือสัตว์เลี้ยงเข้าไปเหยียบย่ำในพื้นที่บริเวณโคนต้นโดยเด็ดขาด เพราะจะทำให้ระบบรากพืชได้รับความเสียหายทำให้ต้นโทรมและอาจตายได้ แต่ถ้าในพื้นที่ยังคงมีน้ำท่วมขังให้ขุดร่องระบายน้ำออกจากบริเวณโคนต้นโดยเร็วและมากที่สุด
กรณีเกิดการทับถมดินหรือทรายบริเวณแปลงปลูกให้ขุดหรือปาดออกจากโคนต้น จากนั้นควรตัดแต่งกิ่งให้ทรงพุ่มโปร่ง เพื่อลดการคายน้ำและเร่งการแตกใบใหม่ให้เร็วขึ้น สำหรับต้นที่กำลังติดผล ให้ปลิดผลออกบางส่วนเพื่อให้ต้นคงอยู่ได้
ภายหลังน้ำลดต้นส้มโออาจเกิดปัญหารากเน่าและโคนเน่า ดังนั้นเมื่อดินแห้งควรพรวนดินเพื่อเพิ่มออกซิเจนให้รากพืชจะช่วยให้รากแตกใหม่ได้ดีขึ้น เป็นการปรับปรุงสภาพของดินให้มีความสมบูรณ์ และให้ตรวจดูแผลโรครากเน่าโคนเน่าบริเวณโคนต้น หากพบให้ถากเนื้อเยื่อที่เสียออกแล้วทาด้วยสารป้องกันกำจัดเชื้อรา
อย่างไรก็ตามในช่วงเดือนแรกหลังน้ำลดห้ามใช้สารป้องกันกำจัดเชื้อราคาร์เบนดาซิม เพราะจะทำให้ใบแก่ร่วงเร็วก่อนอายุ และห้ามใช้สารควบคุมวัชพืชหรือยาฆ่าหญ้า ควรใช้วิธีตัดหรือดายหญ้าแทน รวมทั้งห้ามราดด้วยสารเคมีป้องกันกำจัดรักษาโรครากเน่าโคนเน่า แต่ให้ใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาราดดินหรือฉีดพ่นทางใบแทน
หากเกษตรกรต้องการให้ต้นส้มโอฟื้นตัวได้เร็วขึ้นแนะนำให้พ่นปุ๋ยทางใบหรือใช้ปุ๋ยเกล็ดสูตร 20-20-20 หรือสูตร 21-21-21 ในอัตราตามคำแนะนำข้างฉลาก ฉีดพ่นทุก 10 วัน จนกระทั่งต้นแตกใบอ่อนเป็นใบเพสลาด
สำหรับการปลูกส้มโอให้มีต้นสมบูรณ์ เริ่มต้นตั้งแต่การเลือกพื้นที่ปลูกอย่างเหมาะสม คือต้องเป็นพื้นที่เนิน ไม่เคยถูกน้ำท่วมมาก่อน และใช้วิธีการปลูกแบบยกร่อง เพื่อช่วยระบายไม่ให้น้ำขังและน้ำท่วมในฤดูฝน ป้องกันการเกิดโรครากเน่าหรือโคนเน่า
นอกจากนี้ต้องให้ความสำคัญกับการจัดการแปลงปลูก โดยแนะนำให้เว้นระยะห่างระหว่างแถว 8 เมตร และระหว่างต้น 7 เมตร (8X7 เมตร) ข้อดี คือ สามารถแต่งพุ่มใหญ่ได้ง่าย ทำให้เกิดการถ่ายเทอากาศได้ดี ส่งผลให้ต้นส้มโอโตเร็วและให้ผลผลิตต่อต้นสูง และยังสะดวกต่อการนำเครื่องจักรทางการเกษตรเข้าไปเพื่อทำการไถยกร่อง หรือปรับปรุงพื้นที่ได้ง่ายขึ้น
สำหรับเทคนิคการปลูกส้มโอให้โตเร็ว แนะนำวิธี “การยกโขด” คือการพูนดินขึ้นให้สูงกว่าระนาบ ก่อนจะขุดดินบนโขดลงมาเล็กน้อยเพื่อลงต้นส้มโอ วิธีนี้จะทำให้รากต้นส้มโออยู่ไม่ลึกเกินไป เมื่อทำการบำรุงธาตุอาหาร จะช่วยให้ต้นส้มโอได้รับธาตุอาหารได้รวดเร็ว และบำรุงต้นส้มโอให้โตเร็วในระยะต้น
ธรรมชาติของส้มโอจะเป็นพืชที่ชอบความชื้น แต่ไม่ชอบน้ำขังหรือแฉะ นอกจากการเตรียมแปลงปลูกแบบยกร่องช่วยเรื่องการระบายน้ำภายในแปลงแล้ว การให้น้ำจึงเป็นเรื่องที่จะต้องให้ความสำคัญ เพื่อช่วยให้ต้นส้มโอไม่ขาดน้ำในช่วงฤดูแล้ง
