“อัญชัน” เป็นไม้ที่ส่วนใหญ่รู้จักกันดี นิยมปลูกตามริมรั้วให้เลื้อยปกคลุม มีดอกที่มีสีสันสวยงาม อัญชันสามารถปลูกได้ทุกภาคทั่วประเทศ เป็นไม้ที่ปลูกง่าย สามารถเติบโตได้ในสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย อัญชันมีลักษณะเป็นไม้เลื้อยเนื้ออ่อน ใช้ยอดเลื้อยพัน ดอกมีทั้งชนิดที่เป็นดอกชั้นเดียวซึ่งมีสีน้ำเงินคราม และดอกซ้อนซึ่งมีทั้งดอกสีขาวและสีม่วง ออกดอกเกือบตลอดปีสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้หลายส่วนทั้งดอก เมล็ด และราก ดอกอัญชันมีสารแอนโธไซยานิน ซึ่งช่วยต้านอนุมูลอิสระและเสริมสร้างภูมิต้านทานในร่างกาย ใช้เป็นเครื่องดื่ม ผสมในอาหารหรือขนมเพื่อให้เกิดสีสันสวยงาม ใช้เป็นส่วนผสมในการผลิตแชมพูเพื่อช่วยป้องกันและหยุดผมร่วงช่วยให้ผมดกดำ เมล็ดมีสรรพคุณเป็นยาระบายอ่อน รากใช้เป็นยาขับปัสสาวะ ยาระบายนิยมใช้รากอัญชันชนิดดอกขาว
การขยายพันธุ์และการปลูก
อัญชัน ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด เมล็ดอัญชันงอกง่าย สามารถนำเมล็ดไปปลูกในบริเวณที่เตรียมไว้ได้เลย เตรียมดินในบริเวณที่จะปลูกให้ร่วนซุย หยอดเมล็ดลงในพื้นที่ที่เตรียมไว้ หลุมละ 2-3 เมล็ด ให้มีระยะห่างตามความเหมาะสม ทำค้างหรือซุ้มให้อัญชันเลื้อยเกาะสูงประมาณ 1.20-1.50 เมตร ค้างควรมีความแข็งแรง อาจใช้ไม้รวกปักสามเส้าแบบค้างถั่วฝักยาวก็ได้
การดูแลรักษา
การให้น้ำ ให้น้ำโดยสังเกตความชุ่มชื้นในดิน หากยังชุ่มชื้นอยู่ ก็ยังไม่จำเป็นต้องให้น้ำ และในช่วงฤดูฝนอาจไม่ต้องให้ทุกวัน ดูให้ดินมีความชุ่มชื้นสม่ำเสมอ เพื่อให้ออกดอกได้ตลอดปีตัดแต่งกิ่งที่แห้งทิ้งเสมอ ควรให้ปุ๋ยอินทรีย์ประมาณปีละ 2 ครั้ง กำจัดศัตรูพืชโดยวิธีธรรมชาติเช่น ใช้สารสกัดจากสะเดา ยาสูบ เป็นต้น
การเก็บเกี่ยว
ดอกอัญชัน ควรเก็บเกี่ยวในช่วงเช้า เก็บเกี่ยวดอกที่บานเต็มที่ เก็บเกี่ยวแบบประณีตไม่ให้ช้ำและสะอาด ดอกอัญชันตากแห้งโดยผึ่งลม หรือตากแดดตอนเช้าไม่ให้ถูกแสงโดยตรง
การใช้ประโยชน์ในครัวเรือน
การทำน้ำอัญชันรับประทานในบ้าน โดยนำดอกอัญชันสดประมาณ 100 กรัม นำมาล้างน้ำให้สะอาด แล้วใส่หม้อ เติมน้ำเปล่า 2 ถ้วย นำไปต้มจนเดือด ปิดฝาทิ้งไว้ประมาณ 3 นาที แล้วกรองดอกอัญชันออกจากหม้อใส่น้ำเชื่อมเพิ่มตามเหมาะสม
