ภายใต้สภาวะเศรษฐกิจสังคมที่บีบรัดและแข่งขันเช่นทุกวันนี้ คนไทยคงต้องตระหนักถึงการประหยัดและพอเพียงมากขึ้น สุขภาพของคนในครอบครัวเป็นปัจจัยสำคัญหนึ่งที่ต้องเอาใจใส่ เพราะมีค่าใช้จ่ายสูงมากหากเจ็บป่วย
วิธีดูแลสุขภาพ ได้แก่ การออกกำลังกาย ลดความเครียด รับประทานอาหารสุขภาพ หลีกเลี่ยงความเสี่ยงต่างๆ การใช้สารธรรมชาติและการใช้พืชสมุนไพร นับเป็นอีกทางเลือกที่ใช้ในการดูแลสุขภาพ
อย่างไรก็ตาม ก่อนการใช้สมุนไพรทุกครั้งควรศึกษาให้เข้าใจเกี่ยวกับสรรพคุณ ขนาด ปริมาณ และวิธีการใช้อย่างถูกต้องเพื่อให้ได้ผลดีในการรักษา และดูแลสุขภาพ
*********
“ฟ้าทะลายโจร” เป็นพืชล้มลุก สูงประมาณ 30-100 เซนติเมตร ใบมีลักษณะ ปลายใบแหลม ผิวด้านบนมีสีเขียวเข้มมากกว่าด้านล่าง ใบ ดอกขนาดเล็กสีขาว ผลคล้ายฝักต้อยติ่ง ภายในมีเมล็ดสีน้ำตาล สามารถเจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนหรือร้อนชื้น สามารถปลูกได้ทุกฤดูกาล ทั้งในที่โล่งแจ้งหรือแสงรำไร มีสรรพคุณทางยา คือ บรรเทาอาการเจ็บคอ ไข้หวัด ท้องเสีย
การขยายพันธุ์และการปลูก
“ฟ้าทะลายโจร” ขยายพันธุ์โดยการใช้เมล็ด หากเพาะเมล็ดเองจากต้นเดิมที่มีอยู่ให้เลือกฝักที่แก่จัด เมล็ดมีสีน้ำตาลแดง เมล็ดฟ้าทะลายโจรมีเปลือกหุ้มหนาและแข็ง ให้แช่น้ำที่อุณหภูมิห้องนาน 24 ชั่วโมง หรือแช่น้ำร้อนนาน 5-7 นาที แล้วนำขึ้นมาผึ่งให้เย็น
การปลูกโดยทั่วไปไม่ต้องทำแปลง ยกเว้นพื้นที่ที่ค่อนข้างลุ่ม ให้ทำแปลงยกร่องกว้าง 1-2 เมตร ไถพรวนดิน ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักพอประมาณ ถ้ามีเมล็ดมากและมีพื้นที่กว้าง ควรปลูกโดยใช้การหว่านเมล็ด โดยผสมเมล็ดกับทรายหยาบในอัตราส่วน 2 : 1 กลบดินบาง ๆ หลังหว่านเสร็จ หากมีพื้นที่และเมล็ดจำกัด ควรขุดดินเป็นร่องตื้น ระหว่างแถวห่างกัน 40 เซนติเมตร โรยเมล็ดลงในร่อง กลบดินบางโดยไม่ให้เห็นเมล็ดหรือขุดหลุมลึก 3-5 เซนติเมตร เป็นแถวห่างกันหลุมละ 30 เซนติเมตร หยอดเมล็ดลงหลุม หลุมละ 5-10 เมล็ด แล้วเกลี่ยดินกลบ ฟ้าทะลายโจร สามารถปลูกในบริเวณบ้านได้ดีทั้งในแปลงและในภาชนะตั้ง
การดูแลรักษา
หลังปลูกฟ้าทะลายโจรควรใช้วัสดุคลุมพื้นที่ปลูก เช่น ฟางหรือหญ้าแห้งเพื่อรักษาความชื้น แล้วรดน้ำให้ชุ่ม หลังจากนั้นในระยะ 1-2 เดือนแรก ควรรดน้ำทุกวัน วันละ 1-2 ครั้ง เมื่ออายุ 2 เดือน ให้ใส่ปุ๋ยอินทรีย์300-400 กรัมต่อ 2 ตารางเมตร เมื่ออายุได้ 3-3.5 เดือน ให้ปุ๋ยอินทรีย์ 300-500 กรัมต่อ 1 ตารางเมตร ให้ปุ๋ยโดยการหว่าน หรือให้แบบหยอดโคน ห่างจากโคนต้น 10 เซนติเมตร หลังให้ปุ๋ยแล้วรดน้ำทันทีกำจัดวัชพืชโดยเฉพาะในช่วงฟ้าทะลายโจรอายุ 1-2 เดือน ถอนวัชพืชรอบ ๆโคนต้นอย่างสม่ำเสมอ
การเก็บเกี่ยว
ระยะเก็บเกี่ยวฟ้าทะลายโจรที่เหมาะสมคือ ช่วงเริ่มออกดอก อายุประมาณ 110-150 วัน การเก็บเกี่ยวใช้กรรไกรตัดกิ่งหรือใช้เคียว ตัดทั้งต้นให้เหลือตอสูงประมาณ 5-10 เซนติเมตร เพื่อให้แตกยอดและกอใหม่ สามารถเก็บเกี่ยวได้ปีละ 2 ครั้งโดยสามารถเก็บเกี่ยวรอบที่ 2 ได้ห่างจากรอบแรกประมาณ 3 เดือน
การใช้ประโยชน์ในครัวเรือน
-ใบสดหรือแห้ง 5-7 ใบ ชงด้วยน้ำเดือด 1 แก้ว ปิดฝาทิ้งไว้จนอุ่น รินน้ำ ดื่มครั้งละ 1 แก้ว หรือใช้ฟ้าทะลายโจร ทั้งต้นและใบ 1 กำมือ ต้มกับน้ำ 4 แก้ว ช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ
-ยาจากสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ ยาแคปซูล ยาเม็ดที่มีผงฟ้าทะลายโจรแห้ง 250 มิลลิกรัม และ 500 มิลลิกรัม
