“มังคุดในวงระนอง” (Mung Kud Naiwong Ranong Mano Naiwong Ranong Mangosteen) หมายถึง มังคุดพันธุ์พื้นเมือง ที่มีผลกลมโต ผิวเปลือกมันเรียบสวย เมื่อสุกจะเป็นสีดำ กลีบเลี้ยงหนาสีเขียว เนื้อสีขาวปุยฝ้าย ไม่เป็นเนื้อแก้ว ไม่มียางไหล และไม่ฉ่ำน้ำ รสชาติหวานนำอมเปรี้ยวเล็กน้อย ปลูกและผลิตในเขตตำบลในวงเหนือและตำบลในวงใต้ ของอำเภอละอุ่น จังหวัดระนอง
ลักษณะภูมิศาสตร์
พื้นที่ตำบลในวงเหนือและตำบลในวงใต้ อำเภอละอุ่น จังหวัดระนอง ตั้งอยู่ประมาณละติจุดที่ 10 องศา 5 ลิปดา 49 ฟิลิปดาเหนือ และลองจิจุดที่ 98 องศา 47 ลิปดา 6 ฟิลิปดาตะวันออก จุดกึ่งกลางระหว่างสองคาบสมุทรโดยฝั่งทะเลอันดามันของจังหวัดระนองเชื่อมต่อกับประเทศพม่า กับฝั่งทะเลอ่าวไทยที่เชื่อมต่อกับจังหวัดชุมพร เป็นพื้นที่ที่ล้อมรอบด้วยภูเขาหินปูนเหมือนอยู่ปากปล่องภูเขาไฟ ความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 320 เมตร และมีแหล่งน้ำจากป่าต้นน้ำและคลองสายหลัก คือคลองห้วยหอย และยังมีลำห้วยอีกมากมายเหมาะแก่การปลุกมังคุด ทำให้”มังคุดในวงระนอง”มีรูปทรงของผลกลม ผลโต ผิวเปลือกมันสวย รสชาติหวานนำอมเปรี้ยวไม่เป็นเนื้อแก้ว และไม่มียางไหล กลีบเลี้ยงหนาสีเขียว เมื่อผลสุกเปลือกเปลี่ยน
เป็นสีดำ แต่กลีบเลี้ยงยังคงสีเขียว ซึ่งเป็นผลมาจากธรรมชาติที่เกิดจากภูมิประเทศอยู่จุดกึ่งกลางระหว่างคาบสมุทรฝั่งทะเลอันดามันกับฝั่งทะเลอ่าวไทย
ลักษณะภูมิอากาศ
พื้นที่ตำบลในวงเหนือ และตำบลในวงใต้ อำเภอละอุ่น จังหวัดระนอง ได้ชื่อว่ามีฝนตกชุกมากที่สุดของประเทศไทยหรือที่รู้จักกันในนาม “เมืองฝนแปดแดดสี่” เนื่องจากได้รับลมมรสุมทั้งสองด้าน (ด้านอ่าวไทยและด้านอันดามัน) ส่งผลให้ฝนตกในแต่ละปีนานถึง 8 เดือน ตั้งแต่เดือนเมษายนถึงเดือนพฤศจิกายน และตกมากที่สุดในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนกรกฎาคม มีความชื้นสูง โดยมีความขึ้นสัมพัทธ์เฉลี่ยตลอดปีสูงสุดเฉลี่ย 95% อุณหภูมิจะต่ำกว่าพื้นที่อื่นภายในจังหวัดประมาณ 1 – 2 องศาเซลเชียส และได้รับอิทธิพลจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดปกคลุมช่วงระหว่างกลางเดือนพฤษภาคมถึงเดือนตลาคม โดยมีแหล่งกำเนิดจากบริเวณความกดอากาศสูงในซีกโลกบริเวณมหาสมุทรอินเดีย ซึ่งพัดออกจากศูนย์กลางเป็นลมตะวันออกเฉียงใต้และเปลี่ยนเป็นลมตะวันตกเฉียงใต้ เมื่อพัดข้ามเส้นศูนย์สูตร มรสุมนี้จะนำมวลอากาศชื้นจากมหาสมุทรอินเดีย ทำให้มีเมฆมาก และฝนตกทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งตามบริเวณชายฝั่งทะเลจังหวัดระนอง และเทือกเขาด้านรับลมจะมีฝนมากกว่าบริเวณอื่น ทำให้เหมาะแก่การเติบโตของมังคุดและให้ผลผลิตไม่ตรงกับพื้นที่อื่นทำให้ได้มังคุดที่มีคุณภาพดี เนื่องจากมีปริมาณน้ำที่เพียงพอกับความต้องการของมังคุด
ประวัติความเป็นมา
“บ้านในวง” เป็นตำบลในอำเภอละอุ่น จังหวัดระนอง ประกอบด้วย ตำบลในวงเหนือ (มีจำนวน 3 หมู่บ้าน) และตำบลในวงใต้ (มีจำนวน 3 หมู่บ้าน) “ในวง” หมายถึง ในวงเขา หรือพื้นที่ที่ภูเขาล้อมรอบโดยเรียกตามสภาพที่ตั้งทางภูมิประเทศที่มีความสลับซับซ้อน ในอดีตชาวบ้านแถวบ้านปังหวาน จังหวัดชุมพร และบ้านปากแพรก จังหวัดระนอง ใช้เรียกกันติดปาก เมื่อได้เข้าไปหาของป่าหรือล่าสัตว์ป่า จนเริ่มมีประชากรอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานในปี พ.ศ.2526 ประชากรตำบลในวง ถือว่ามีความหลากหลายแตกต่างจากถิ่นของประชากรภาคใต้โดยทั่วไป เพราะเป็นการอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานของประชากรจากทั่วประเทศ 58 จังหวัด โดยเฉพาะภาคอีสานและภาคใต้ เช่น บุรีรัมย์ สุรินทร์ นครศรีธรรมราช และสุราษฎร์ธานี เป็นต้น ดังนั้นชุมชนจึงมีทั้งวัฒนธรรมที่สะท้อนถึงความเป็นชุมชนคนใต้ และชุมชนคนอีสานในพื้นที่เดียวกัน อีกทั้งยังคงความเป็นเอกลักษณ์ทางประเพณีและวัฒนธรรมของตนเองสูง โดยเฉพาะงานบุญ ประเพณี และวัฒนธรรมต่างๆ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม สภาพพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ลาดชัน การสัญจรลำบากโดยชาวบ้านเริ่มถางป่าเพื่อปลูกกาแฟ และข้าวไร่ไว้บริโภคตั้งแต่ปี พ.ศ.2526 เป็นต้นมา ต่อมาได้ปลูกกาแฟพิ่มมากขึ้น เนื่องจากกาแฟช่วงนั้นขายได้ราคาดี และปี พ.ศ.2535 ราคากาแฟตกต่ำ เกษตรกรจึงเริ่มตัดต้นกาแฟทิ้ง แล้วหันมาปลูกพืชนิดอื่นแทน ได้แก่ ยางพารา ปาล์มน้ำมัน จนกระทั่งปี พ.ศ.2540 เกิดพายุโซนร้อนชีต้า ทำให้เกิดความเสียหาย สำนักงานเกษตรจังหวัดระนอง และสำนักงานเกษตรอำเภอละอุ่นได้แจกพันธุ์ผลไม้ ได้แก่ ทุเรียน มังคุด ลองกอง ลางสาด เกษตรกรจึงเริ่มปลูกมังคุดตั้งแต่นั้นมา และเริ่มปลูกมากขึ้นเรื่อยๆ
ด้วยสภาพพื้นที่และสภาพอากาศที่เหมาะสมทำให้ผลผลิตมังคุดมีคุณภาพดี มังคุดในวงระนอง จึงเป็นที่รู้จักในวงกว้างมากยิ่งขึ้น จังหวัดระนองได้ร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบลละอุ่นเหนือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดระนอง และอำเภอละอุ่น จัดงานประจำปีภายใต้ชื่องาน “วันผลไม้ประจำปี ทุเรียนดีบ้านในวง ” โดยมีการนำ”มังคุดในวงระนอง”มาจำหน่ายภายในงานด้วยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 จนมาถึงปัจจุบัน สำหรับการจัดงานจะมีขึ้นในช่วงเดือนสิงหาคมของทุกปี นอกจากนี้ในปี พ.ศ.2559 สำนักงานเกษตรจังหวัดระนองได้นำ “มังคุดในวงระนอง”ไปประกวดที่จังหวัดนราธิวาส และได้รับรางวัลที่ 1 โดยได้รับรางวัลจาก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมารี ซึ่งนับเป็นความภาคภูมิใจของเกษตรกระนองที่มีผลผลิตมังคุดคุณภาพดีการันตีด้วยรางวัลพระราชทานจากการประกวดดังกล่าวทำให้ “มังคุดในวงระนอง”เป็นที่รู้จักแก่สาธาธารณชนทั่วไปทั้งในและนอกจังหวัดและมีการส่งออกไปยังต่างประเทศอีกด้วย
